Een echte professional uitnodigen om een simultaanseance schaken is boven het budget van SV De Kameleon, maar een hele goede schaker met een persoonlijke connectie bleek wel mogelijk. Eenenvijftig jaar nadat ik voor het eerst in een simultaan tegen Herman van Halderen (*1947) speelde, kreeg ik eindelijk kans op revanche.
Herman was destijds mijn leraar wiskunde, maar de seance gaf hij voor iedere leerling van het Veurs College die mee wilde doen. Ieder moest zijn eigen bord en stukken meenemen naar de seance. Mijn set was eigenlijk van mijn vader en hij had het waarschijnlijk ook niet nieuw gekocht. De stukken hadden een wonderlijke maar sobere vorm. Ik heb het nagezocht en het blijkt een ontwerp te zijn geweest van Calvert, dat een van de standaards was voordat het Staunton-ontwerp in zwang kwam.
Toen Herman bij mij de eerste zet kwam doen keek hij eerst bedachtzaam naar de stukken. Hij inspecteerde de Dame en de Koning, die inderdaad redelijk gender neutraal waren, en zei: “ach, dat moet wel lukken.” Inderdaad, na een zet of 20 stond ik verloren.
Op 16 april 2024 werd Herman met een vergelijkbaar probleem geconfronteerd. Vanwege een hoge opkomst bij de simultaan, moest al het beschikbare clubmateriaal op de tafels worden gezet. Behalve de wedstrijdborden, waren dat ook de plastic schoolsets, sommige met hinderlijk glimmende stukken, en ook het gepimpte kampioensbord. Ik heb Herman er niet over gehoord, maar het moet een psychedelische ervaring geweest zijn om aan deze verzameling voorbij te trekken.
Dat Herman zijn top-jaar al ruim achter zich had, hij speelde in 2012 (net na zijn pensioen) winst tegen GM Lalith en remise tegen GM Sundararajan, mocht niet deren. In een vlot tempo opende hij tegen achttien Kameleonnen. Na de vijfde zet lag het tempo iets lager, maar ik heb uitgerekend dat hij bijna vier uur lang gemiddeld elke 20 seconden een zet heeft gedaan, inclusief verplaatsing naar het volgende bord.
Zelf zat ik al gauw klem achter een opgerukte linie vijandige pionnen. Hoewel materieel de stand gelijk was, besefte ik dat dit uiteindelijk fout af moest lopen. Naarstig zocht ik een mogelijkheid de stelling open te breken. Op een geven moment dacht ik een gaatje te hebben gevonden om mijn torens te ontwikkelen. Helaas zag ik daarbij een dreiging die van de witte Dame uitging over het hoofd. In bijgaande stelling, met laatste zet 33. f6, speelden wij 33. … , gxf6 en 34. Qg6+ Ik zag natuurlijk onmiddellijk dat dit mat in 13 was en gaf op.
Vijf Kameleonnen waren mij voorgegaan, maar er waren er nog een heel stel die Herman ferm partij leverde. Uiteindelijk begon ook de tijd mee te spelen. Het werd later en later en kwart voor twaalf werden uiteindelijk de laatste knopen doorgehakt: Herman boekte 12 partijen winst en 6 remise, een score van 83%.
De remises zijn behaald door: Thijs B., Raymond, Han, Thijs N., Bram en Bas. Chapeau.
Herman vertelde dat hij heel moe was geweest na de simultaan, maar dat hij het erg leuk had gevonden. Er is volgens hem goed geschaakt en verrassend anders dan in het westen. Waar bijvoorbeeld in het westen heel vaak Hollands wordt verdedigd (1 d2-d4, f7-f5), deed bij ons alleen Johan dat. Het wordt hier kennelijk niet voor niets De Achterhoek genoemd. Herman wist zich overigens ook feilloos te herinneren waar het bij mij definitief mis ging: toen ik rond de 25ste zet mijn paard van h6 weghaalde. En daar kwam geen notatie aan te pas.
Jan Helwig
